Opmerkzaamheid, een gezonde nieuwsgierigheid, interne rust; het zijn allemaal kwaliteiten die in deze cursus geoefend worden en die maken dat je een betere dokter wordt. Lees het artikel in de NEJM maar. Er is inmiddels ook veel ‘evidence’ dat mindfulness helpt bij het beter omgaan met stresserende gebeurtenissen. Alle Canmeds competenties hebben hier baat bij.Waarnemen wat er met de ander gebeurd, empathie en creativiteit zijn de eerste slachtoffers van de dokter die het te druk heeft. Begrip kunnen opbrengen voor iemand anders is een cruciale vaardigheid voor een arts. Maar terwijl we als dokters echt wel geleerd hebben te observeren wat er bij de ander gebeurt, heb ik bij deze cursus ook geleerd te observeren wat er bij mij zelf gebeurt. Bijvoorbeeld wanneer ik geconfronteerd wordt met vervelende gebeurtenissen. Dat klinkt simpel, maar luistert nauw.
Een recent artikel in de New England Journal of Medicine: ‘From mindless to mindful practise; cognitive bias and clinical decision making’ (1), motiveerde me om deze cursus te volgen. Er is veel bekend over hoe onze hersenen informatie verwerken. Maar weinigen hebben geleerd die kennis te hanteren. En zo blijft er onbewust veel intuïtief handelen bestaan. Evolutionair oude hersencentra nemen bij stress ons brein over. De automatische piloot vliegt vaak veilig maar bij gevaar kan niet alleen op aannames worden gevaren. Assumption is the mother of all fuck ups! Juist en vooral in de geneeskunde.
Mindfulness helpt om je te concentreren, beter waar te nemen, ook van wat er gebeurt in ons brein, die eindeloze gedachtenfabriek die niet uit kan.
Voor iemand zoals ik, die nog nooit een seconde had gemediteerd, was mindfulness een nogal zweverig concept. De ironie is dat juist door te oefenen met mediteren je letterlijk met beide voeten op de grond gezet wordt. Ik realiseer me nu beter onderdeel te zijn (geweest) van een cultuur die rust en bezinning opschort tot het weekeinde of vakantie. Niet alleen lijkt de tijd daardoor steeds sneller te vervluchtigen, maar er is ook minder ruimte voor reflectie. Met mindfulness leer je ‘elke dag een stukje van je parachute te weven, in plaats van pas te beginnen met weven als je uit het vliegtuig moet springen’ aldus Jon Kabat-Zinn, grondlegger van mindfulness.
1. Croskerry P. N Engl J Med 2013; 368:2445-2448
The range of what we think and do is limited by what we fail to notice. And because we fail to notice that we fail to notice there is little we can do to change until we notice how failing to notice shapes our thoughts and deeds.
Dr. Jules Schagen van Leeuwen, Gynaecoloog st. Antonius Ziekenhuis, mei 2014