Mindfulness voor zorgprofessionals

Omdat de mens achter de professional de zorg draagt.

Al jaren mag ik mindfulnesstrainingen en -bijscholingen verzorgen voor mensen die werkzaam zijn binnen de zorg; met name voor huisartsen, medisch specialisten, fysio- en oefentherapeuten. Ik voel me zeer verbonden met deze doelgroep waar mijn hart ligt. De meeste zorgprofessionals die ik heb ontmoet, zijn ooit de zorg in gegaan vanuit de wens om mensen te helpen; om daar waar mogelijk bij te dragen aan genezing of aan het verlichten van lijden. Dit maakt dat het werken in de zorg een direct appèl doet op het ‘mens-zijn‘:  op levenswijsheid, vriendelijkheid en compassie. Immers daar waar het niet mogelijk is kwalen te verhelpen, pijn te fiksen of ziekte te genezen, daar is het enige wat echt bijdraagt aan vermindering van het lijden het menselijk contact; het vermogen om als mens vriendelijk en zonder te oordelen een mens te ontmoeten met zijn angsten, verlangens en zorgen. Dit kan een grote uitdaging zijn: Dit kan een uitdaging zijn wanneer de patiënt als lastig wordt ervaren, dit kan een uitdaging zijn wanneer er hoge tijdsdruk is, dit kan een uitdaging zijn wanneer je moe en overbelast bent, dit kan een uitdaging zijn als het leed te groot is. En… voor veel mensen en met name voor zorgverleners kan dit een uitdaging zijn als degene die deze vriendelijke en zorgzame aandacht nodig heeft niet de ander is, maar zij zelf. Niet voor niets is het percentage burn-out & compassion fatigue nergens zo hoog als in de zorg. Een klein verhaal uit een van de mindfulnesstrainingen voor medisch specialisten, die ik begeleidde:

‘In de groep zit een stevige no-nonsens kinderarts. Ze heeft een heldere stem, een goed gevoel voor humor en een goede naam in de medische wereld. Een van de eerste sessies doen we een oefening, waarbij we met aandacht door ons eigen lichaam gaan (de bodyscan). Tijdens de reflectie neemt zij het woord. Ze vertelt dat ze de afgelopen week als ze haar aandacht naar haar borstgebied brengt een benauwd gevoel krijgt en dat ze dat niet begrijpt. Blozend kijkt ze de kring rond. Het lijkt of ze checkt of haar collega’s haar verhaal niet afkeuren. Dan gaat ze verder: “Ja, nou heb ik wel een week geleden een hele nare reanimatie meegemaakt van een kindje dat uiteindelijk is gestikt in haar eigen bloed.” Het is stil. De groep luistert met aandacht. “Normaal kan ik daar heel rationeel mee omgaan, maar dit liet me toch niet koud”, zegt ze bijna verontschuldigend. De stilte van de groep draagt haar verhaal met herkenning en respect. Ook ik ben geraakt. Na een moment vraag ik haar: “Zou het zo kunnen zijn dat jij naast dat je heel rationeel en professioneel bent ook heel gevoelig bent en dat dit grote verdriet je als mens raakt?”  Er lopen tranen over de wangen van de kinderarts. De benauwdheid in haar borstgebied is verdwenen.’

Het trainen van vaardigheden van mindfulness en compassie blijkt bij te dragen aan zowel de kwaliteit van de zorg als aan de kwaliteit van leven van de zorgprofessional. Zo laat wetenschappelijk onderzoek onder andere zien dat zorgprofessionals die meer mindful zijn:

• beter om kunnen gaan met stress, hoge werkdruk en teleurstellingen
• meer arbeidsplezier ervaren
• contact met collega’s en patiënten positiever ervaren
• minder (medische) fouten maken
• minder neiging hebben tot verslaving (alcohol, medicatie)
• Hogere scores laten zien op kwaliteit van leven vragenlijsten
• Hogere patiënttevredenheid ontmoeten

Interesse. Kijk op de website.